سال 2025، سال مهمی برای معماری دنیا به حساب می‌آید. جهان شاهد شروع پروژه دومین بلندترین آسمان خراش دنیا بود. همچنین کلیسای نوتردام مجددا بازگشایی شد و ابر پروژه‌های آینده‌گرای متعددی استارت خورد. با این حال دنیای معماری همچنان جایگاه ویژه‌ای برای معماری مینیمال در نظر دارد. در این مطلب به بررسی 11 ابرپروژه معماری در 2025 خواهیم پرداخت.
در ماه مارس، معتبرترین جایزه معماری جهان یعنی جایزه پریتزکر، به ریکن یاماموتو معمار ژاپنی رسید که عمده پروژه‌هایش روی خانه‌های ژاپنی تمرکز دارد. از طرف دیگر یک مدرسه روستایی در استرالیا به عنوان برترین ساختمان در جشنواره معماری جهان انتخاب شد.
ابرپروژه معماری در 2025؛ معماری جهان
امسال با وجود آن که بسیاری از پروژه‌های عظیم آغار به کار کردند اما همچنان، طراحی‌هایی با مقیاس کوچک که طبیعت را به عنوان عنصر مرکزی خود قرار داده بودند هم مورد توجه قرار گرفتند. در این مقاله به بررسی 11 پروژه معماری مختلف – از ساختمان‌های چوبی خلاقانه تا بزرگترین فرودگاه آسیا- که تا پایان 2025 به بهره‌برداری می‌رسند، خواهیم پرداخت.
بازار جدید ماهی سیدنی، سیدنی
8 سال قبل، شهردار سیدنی اعلام کرد که بازار تاریخی ماهی در سیدنی – که از سال 1870 فعالیت خود را آغاز کرده 2قو از سال 1966 در مکان فعلی قرار دارد – قرار است به یک سایت 3/6 هکتاری که دارای یک ساختمان 4 طبقه است منتقل شود.
این پروژه که توسط شرکت 3XN طراحی و توسط شرکت BVN اجرا شد، فضایی را فراهم کرده تا علاوه بر زیرساخت‌های لازم برای توریست‌هایی که از این مکان بازدید می‌کنند، روح یک بازار عمده فروشی ماهی هم حفظ شود. خدمات حمل و نقل، لجستیک و اجرایی در زیرزمین این مرکز قرار دارد و طبقات بالایی شامل بازارچه‌های فروش ماهی و رستوران‌هایی است که همانجا ماهی را تازه برایتان سرو می‌کنند!
گرند رینگ، اوساکا
ژاپن از آوریل تا اکتبر 2025 میزبان نمایشگاه اکسپو 2025 در اوساکا، دومین شهر این کشور است. حدود 28 میلیون بازدیدکننده در این نمایشگاه شرکت خواهند داشت و غرفه‌هایی از 40 کشور دنیا در این نمایشگاه گرد هم آمده‌اند. اما نکته‌ی اصلی این نمایشگاه، محل برگزاری آن است. المان اصلی این فضا، گرند رینگ نام دارد که یک سازه چوبی پیوسته و مدور است با محیطی به اندازه 2000 متر.
محل برگزاری نمایشگاه‌های اکسپو می‌تواند حال و هوای کشوری که در آن برگزار می‌شود را منتقل کند. پیشتر در سال 1970 هم که اوساکا میزبان نمایشگاه اکسپو بود. معماران پیشتاز آن زمان در ژاپن سقفی با قاب فضایی خلق کردند که بازتابی از معماری ژاپنی باشد. سو فوجیموتو طراح گرند رینگ هم متاثر از این طراحی در سال 2025 سعی کرد همان حال و هوا را خلق کند.
در اجرای این سقف از چوب‌های سرو و چوب کاج اسکاتلندی استفاده شده است. معمار این کار علاوه بر استفاده از روش‌های ساخت و ساز جدید و مدرن سعی کرده روش سنتی ژاپنی برای اتصال چوب‌ها که در ساخت معابد و عبادتگاه‌ها استفاده می‌شد را به کار گیرد. این سازه 646,000 کیلومتر مربعی یکی از بزرگترین سازه‌های چوبی جهان است.
با وجود این که قرار بود این سازه به صورت موقتی و فقط در طول نمایشگاه اکسپو استفاده شود، اما احتمالا پس از اتمام نمایشگاه در مکان دیگری قرار گیرد.
ساختمان زندگی و ذهن، آکسفورد
ساختمان اصلی دانشگاه آکسفورد معماری نزدیک به معماری گوتیک دارد اما ساختمان‌های متعلق به این دانشگاه که در سطح شهر پراکنده هستند، معماری مدرن دارند. یکی از جدیدترین ساختمان‌های آن یک مرکز آزمایشگاهی و تحقیقاتی به مساحت 82000 متر مربع است.
اصول طراحی ساختمان زندگی و ذهن بازتاب فضای آکادمیک آن را دارد: در واقع این مرکز دپارتمان‌ها تحقیقات روانشناسی و زیست شناسی را در یک محل گرد آورده تا ارتباط بیشتری بین این دو علم برقرار شود. در داخل ساختمان، آزمایشگاه‌ها فضایی را فراهم کرده‌اند که نیازهای هر دو علم را برطرف کند. میدان مرکزی این ساختمان فرصت مناسبی برای ارتباطات پژوهشگران فراهم می‌کند.
با وجود آن که این ساختمان مایه‌هایی از معماری مدرن دارد اما معمار آمریکایی این ساختمان، NBBJ، با استفاده از نمای سنگی سعی کرده میراث تاریخی آکسفورد را در این ساختمان منعکس کند.
مدرسه کانادایی، چولولا
معماری ارگانیک و الهام گرفته از طبیعت اغلب زمانی ارزشمند است که در فضای طبیعی واقعی هضم و جذب شود و کمترین اثر را روی محیط اطراف بگذارد. این مدرسه کانادایی که توسط شرکت معماری سوردو مادالنو در چولولا مکزیک ساخته شده، یکی از معدود آثاری است که این ویژگی را دارد.
این مدرسه کاملا ملهم از توپوگرافی منطقه است. هرم تاریخی مکزیک که در دوره پیش از ورود اسپانیا ساخته شده و همچنین آتشفشان پوپوکاتپتل از مهم‌ترین مناظر این مدرسه هستند. این مدرسه به صورت 7 سازه مدرو ساخته شده که فرم تپه‌های آن منطقه را حفظ کرده است. شکل پلکانی آن به دانش آموزان اجازه می‌دهد تا در اوقات فراغت خود از فضای سبز آن لذت ببرند.
فرودگاه بین المللی تکو، پنوم پن
کامبوج فرودگاه بین المللی پنوم پن، پایتخت این کشور را با فرودگاهی با ظرفیت بیش از 6 برابر جایگزین کرد. این پروژه بخشی از پروژه کامبوج برای جذب گردشگر بیشتر و توسعه صنعت توریسم است. فرودگاه بین المللی تکو ظرفیت سالانه 13 میلیون مسافر را به 30 میلیون مسافر ارتقا می‌دهد.
این فرودگاه در 19 کیلومتری مرکز شهر ساخته شده و یکی از بزرگترین فرودگاه‌های جنوبی شرقی آسیا است. به گفته معماران این پروژه -شرکت فاستر و شرکا-، بخشی از انرژی لازم برای این فرودگاه از طریق یک مزرعه خورشیدی در همان منطقه تامین می‌شود. به همین دلیل این پروژه یکی از سبزترین پروژه‌های معماری حال حاضر دنیا است.
این طراحی متاثر از معماری سنتی کامبوجی است. سقف اصلی ترمینال آن متشکل از چندین سازه‌ی چوبی است (و قرار است درخت واقعی هم زیر ویدهای مرکزی گذاشته شود). رندرهای دیجیتالی که از این معماری وجود دارد نشان می‌دهد که سقف آن که به صورت پوسته فولادی مشبک ساخته شده که در طول روز محیط آن را روشن می‌کند.
بازتوسعه ایستگاه جنوبی، بوستون
ایستگاه جنوبی بوستون، شلوغ‌ترین قطب حمل و نقل زمینی در نیوانگلند، امسال شاهد تغییرات بزرگی خواهد بود. با اتمام این طرح ظرفیت اتوبوس‌های ترمینال تا 50 درصد افزایش خواهد یافت.
از نظر معماری، چالش پیش روی شرکت آمریکایی پلی کلارک و شرکا، بازطراحی سالن انتظار ایستگاه قطار و ساخت یک آسمان خراش 51 طبقه روی آن بود. این شرکت همچنین می‌بایست سبک کلاسیک بنای اصلی این ساختمان را حفظ کند. این ساختمان از سال 1899 در فهرست ملی اماکن تاریخی ایالات متحده ثبت شده است.
نمای شیشه‌ای جدید و سنگ‌‌های فرسوده (مربوط به ساختمان قدیمی) تضاد آشکاری را ایجاد کرده، اما فرم منحنی آسمان خراش که با ساختمان قدیمی هماهنگ است، این تضاد را تلطیف کرده است.
موسسه گوته، داکار
اولین آفریقایی برنده جایزه پریتزکر -معروف به نوبل معماری-، فرانسیس کِره (Francis Kere) که چهره‌ای جهانی در معماری است، این بار در قاره‌ی خود یک اثر تاثیرگذار را خلق کرده است.
این معمار اهل بورکینافاسو، از طرفداران، طراحی بومی و استفاده از تکنیک‌های سنتی و مصالح بومی است. در طراحی شعبه جدید موسسه گوته (مرکز تبادل فرهنگی آلمان) در سنگال، او این دیدگاه را به منصه‌ی ظهور گذاشته است.
منحنی‌های ملایم این ساختمان طوری طراحی شده‌اند که فرم سایبان‌های این منطقه را منعکس کنند. عمده مصالح این ساختمان آجرهای محلی است که از خاک فشرده ساخته شده و به صورت مشبک قرار گرفته تا تهویه طبیعی برای این ساختمان فراهم کند.
فرانسیس کره در خصوص رویکرد بومی‌گرای خود می‌گوید: «هر چقدر بیشتر از فرهنگ و تولیدات یک کشور استفاده کنید، بیشتر می‌توانید اقتصاد محلی و دانش آن منطقه را ارتقا دهید.»
دره شهری، هانگژو
بیش از یک دهه پس از افتتاح دفتر مرکزی CCTV در پکن که یکی از شناخته‌شده‌ترین ساختمان‌های معاصر چین است، اوله شیرن، طراح مشترک آن، همچنان به طراحی بنا در این کشور ادامه می‌دهد. شرکت معماری آلمانی اوله شیرن، در حال حاضر پروژه‌های در دست اجرای بسیاری در شهرهای مختلف چین -از شنژن تا نانجینگ- دارد.
از جمله مهم‌ترین این بناها، ساختمان دره شهری یا Urban Glen است، که دو مجموعه از برج‌های بلند نزدیک به 270,000 متر مربع شامل دفتر اداری، هتل، فضای تفریحی در شرق شهر هانگژو است. یکی از این مجموعه‌ها هتل رزوود (Rosewood) است. ساختمان‌های این مجموع به صورت پلکانی است و شیبی که در اثر این پلکان‌ها می‌شود، فرمی شبیه به دره ایجاد می‌کند.
مترو ریاض، ریاض
در دهه 2020 عربستان سعودی شروع به ساخت ابرپروژه‌هایی کرد که در دنیای معماری بسیار سر و صدا کرد، از ساخت شهر جدیدی که به صورت خطی طراحی شده تا آسمان خراش مکعبی‌ای که قرار است یکی از بزرگترین سازه‌های جهان باشد. اما طرح ایجاد یک سیستم مترو در ریاض که بیش از یک دهه در این کشور مطرح بوده، هم به بهره‌برداری رسیده است.
این مجموعه دارای شش خط مترو است که ظرفیت روزانه 3.6 میلیون مسافر را دارد. این مترو دارای 85 ایستگاه است که طراحی و اجرای ایستگاه‌های آن با دو شرکت معماری زاها حدید و شرکت ساخت و ساز آلمانی گربر آرشیتکتن است.
این پروژه در نوامبر 2024 استارت خورد و با وجود آن که بسیاری از خطوط آن به مرحله بهره‌برداری رسیده اما هنوز اتمام نیافته است. مهم‌ترین ایستگاه آن از نظر معماری ایستگاه قصرالحکم است که یک شرکت نروژی آن را طراحی کرده است. سقف استیل و ترکیب آن با نور طبیعی، فضایی شبیه به غار برای این ایستگاه ساخته است.
مرکز تجاری اسکای پارک، لوکزامبورگ
اروپا طی سال‌های اخیر بر گسترش استفاده از چوب در ساخت و ساز تاکید کرده است. مثلا در فرانسه تمامی ساختمان‌هایی که به عنوان مکان عمومی ساخته می‌شوند باید حداقل 50% از چوب استفاده کنند. لوکزامبورگ هم به عنوان همسایه این کشور سعی دارد یکی از بزرگترین سازه‌ی ترکیبی چوبی اروپا -یعنی مرکز تجاری اسکای پارک- را بسازد.
این بنا که مساحتی حدود 257,251 متر مربع دارد، با استفاده از 165,000 هزار متر مربع قطعه چوب ساخته شده-حجمی برابر با 6 استخر المپیکی. 80 درصد از نمای این ساختمان هم از فلز بازیافتی ساخته شده است.
این سازه به دلیل گوشه‌های گرد، شکل خاصی دارد. یک سایت اصلی در مرکز قرار دارد و دو نوار متناوب زیگزاگی از چپ و راست آن امتداد می‌یابد. در تمامی تقاطع‌های این مرکز تجاری فضای سبز ایجاد شده و دورترین فاصله در این مرکز با یکی از مناطقی که دارای فضای سبز است 50 متر است.
فاز اول این ساختمان در ماه فوریه تکمیل می‌شود که عمدتا شامل بخش‌های اداری است اما فروشگاه و یک هتل هم در آن قرار دارد. حیاط میانی این سازه هم برای مسافران و کسانی است که می‌خواهند از فرودگاه لوکزامبورگ بازدید کنند.
پل دانجیانگ، تایپه
اکنون 9 سال از مرگ زاها حدید معروف به «ملکه منحنی» گذشته است، اما فعالیت شرکت او با نام خودش همچنان در سراسر جهان ادامه دارد. با این حال ساخت پل دانجیانگ در سال 2015 اعلام شد، یک سال پیش از مرگ زاها حدید. بنابراین این پروژه یکی از آخرین پروژه‌هایی است زیر نظر او طراحی شده است.
این سازه به ارتفاع 900 متر، 4 بزرگراه اصلی این شهر را در وسط رود تامسوی به هم متصل می‌کند. این پل بسیار باریک است و کل سازه آن توسط یک دکل بتنی واحد حمایت می‌شود. این پل طولانی‌ترین پل کابلی نامتقارن تک دکلی در جهان است.
لبه‌های گرد و فرم ملایم تاب خورده آن به نوعی امضای حدید روی کارش است.
منبع: CNN
