در سالهای اخیر، ساخت روف گاردن در شهرهای بزرگی مانند تهران با استقبال چشمگیری روبهرو شده است. این فضاهای سبز روی بام، علاوه بر ایجاد محیطی دلپذیر و آرامشبخش برای ساکنان، نقش مؤثری در بهبود کیفیت زندگی شهری دارند. با این حال، اجرای روف گاردن نیازمند رعایت مجموعهای از ضوابط و استانداردهای مشخص است که از سوی شهرداری و سایر نهادهای مرتبط تعیین میشوند.
قوانین ساخت روف گاردن در تهران معمولاً پیچیده یا محدودکننده نیستند، بلکه هدف آنها حفظ ایمنی ساختمان و هماهنگی با اصول شهرسازی است. نکته قابل توجه اینکه شهرداری تهران همواره از توسعه و اجرای پروژههای روف گاردن استقبال و حمایت کرده است. در ادامه، به بررسی مهمترین ضوابط و قوانین ساخت روف گاردن در تهران میپردازیم.

شهرداری و قوانین ساخت روف گاردن
شهرداریها در توسعه و بهبود کیفیت زندگی شهری نقش کلیدی دارند و یکی از حوزههایی که این نقش به خوبی نمایان میشود، موضوع ساخت روف گاردن است. برخلاف بسیاری از سازههای معمول، روف گاردن تنها یک عنصر معماری نیست، بلکه بخشی از رویکرد نوین شهرسازی سبز به شمار میآید. شهرداری تهران طی سالهای اخیر با هدف ترویج فرهنگ ساخت بام سبز، تسهیلات و امتیازات ویژهای برای مالکان و پیمانکاران در نظر گرفته است. از جمله این مشوقها میتوان به افزایش تراکم ساخت، تخفیف در عوارض، و امتیازات مالیاتی اشاره کرد.
علاوه بر این، ساختمانهایی که بخش زیادی از زمین خود را به ساخت وساز اختصاص دادهاند، میتوانند با اجرای روف گاردن بخشی از کمبود فضای سبز را جبران کنند. به این ترتیب، ساخت روف گاردن در تهران نه تنها به زیبایی و کارایی ساختمان میافزاید، بلکه گامی مؤثر در راستای افزایش سرانه فضای سبز شهری نیز محسوب میشود.
قوانین ساخت روف گاردن در تهران
قانون اول در ساخت روف گاردن
شهرداریها این اختیار را دارند که در صورت تأمین حداقل میزان فضای سبز مورد نیاز، نسبت به اعطای امتیازات تشویقی به مالکان ساختمانها اقدام نمایند.
بر اساس این قانون، در ساختمانهایی که در مرحله اخذ پروانه ساخت قرار دارند، به ازای هر متر مربع فضای سبز مطابق با مشخصات فنی و اجرایی مورد تأیید شهرداری اجرا شده است. همچنین تراکم مجاز ساختمانی را میتوان به صورت زیر افزایش داد.
- در صورت اجرای هر متر مربع فضای سبز گسترده (مازاد بر ۴۰ درصد فضای سبز اجباری) طبق ضوابط اجرایی مورد تائید شهرداری، ۱ متر مربع به تراکم مجاز با اخذ عوارض قانونی افزوده شود.
- در صورت اجرای هر متر مربع فضای سبز نیمهفشرده (مازاد بر ۴۰ درصد فضای سبز اجباری) طبق ضوابط اجرایی مورد تائید شهرداری، ۲ متر مربع به تراکم مجاز با اخذ عوارض قانونی افزوده شود.
- در صورت اجرای هر متر مربع فضای سبز فشرده (مازاد بر ۴۰ درصد فضای سبز اجباری) طبق ضوابط اجرایی مورد تائید شهرداری، ۳ متر مربع به تراکم مجاز با اخذ عوارض قانونی افزوده شود.

قانون دوم
شهرداری مجاز است تا به میزان ۳۰ درصد از مساحت مفید بام، مجوز افزایش تراکم برای یک طبقه اضافی را صادر کند، مشروط بر اینکه این فضا صرف کاربریهای غیرمسکونی مرتبط با روف گاردن مانند سالن اجتماعات، سالن ورزشی یا فضاهای تفریحی مشابه شود. اجرای این قانون منوط به پرداخت عوارض قانونی، رعایت فاصله ایمن از لبههای بام در مجاورت معبر یا فضای باز و تبعیت از تمام ضوابط سازهای و اجرایی است.
قانون سوم
به منظور تشویق شهروندان به اجرای انواع ساخت روف گاردن در تهران، شهرداری تسهیلاتی در زمینه کاهش الزام به تأمین فضای باز در نظر گرفته است. طبق این قانون، مالک میتواند به ازای هر واحد ساختمانی تا سقف پنج متر مربع از فضای باز الزامی را حذف کند، به شرط آنکه سه برابر آن میزان، فضای سبز در بام مطابق با ضوابط و مشخصات اجرایی مورد تأیید شهرداری ایجاد شود.
قانون چهارم
یکی دیگر از قوانین مرتبط با ساخت روف گاردن به میزان فضای سبز پشتبام و کاهش هزینه تراکم ساختمانی مربوط است. بر اساس این قانون، به ازای اختصاص هر مترمربع فضای سبز در بام، مطابق با جدول مصوب شهرداری، مبلغی از هزینه تراکم کل ساختمان (در صورت وجود) کسر میشود. این قانون در واقع نوعی مشوق مالی برای گسترش بامهای سبز و افزایش سهم فضای طبیعی در بافت شهری تهران محسوب میشود.
درصد فضای سبز از سطح خالص پشت بام | 40-50-60-70-80-90-100 |
درصد کاهش هزینه تراکم ساختمانی | 0-10-20-30-40-50-60 |
مزیت اجرای روف گاردن در تهران چیست ؟
با ساخت روف گاردن در تهران، میتوانید فضایی سرسبز و دلانگیز بر فراز خانه خود ایجاد کنید، فضایی که نه تنها زیبایی و آرامش را به محیط زندگیتان میافزاید، بلکه در بهبود کیفیت هوای اطراف نیز نقش مؤثری دارد. وجود گیاهان در بام سبز، به کاهش دیاکسیدکربن هوا و افزایش اکسیژن در محیط شهری کمک میکند و به این ترتیب سهمی کوچک اما مهم در حفظ سلامت محیطزیست خواهید داشت.
افزون بر مزایای زیستمحیطی، ساخت روف گاردن باعث افزایش ارزش ملک نیز میشود. طراحی هنرمندانه، استفاده از متریالهای باکیفیت و بهکارگیری المانهای زیباشناسانه در این فضا، جلوهای منحصر به فرد به ساختمان میبخشد و آن را در میان املاک مشابه متمایز میکند.
از سوی دیگر، ساخت روف گاردن به بهرهوری انرژی ساختمان نیز کمک میکند. در روزهای گرم تابستان، گیاهان و لایههای زیرساختی آن از شدت تابش خورشید میکاهند و از گرمایش بیش از حد سقف جلوگیری میکنند. همچنین در فصول سرد، این پوشش گیاهی مانند یک عایق طبیعی عمل کرده و مانع خروج گرما از داخل خانه میشود. نتیجه آن، کاهش قابلتوجه مصرف انرژی برای سرمایش و گرمایش و ایجاد تعادل دمایی در تمام طول سال است.
در نهایت، ساخت روف گاردن تنها یک فضای سبز روی بام نیست، بلکه ترکیبی از زیبایی، آرامش، صرفهجویی انرژی و افزایش ارزش ملک است که تجربهای متفاوت از زندگی شهری را برای شما به ارمغان میآورد.
انتخاب سبک روف گاردن
سبکهای مختلف قوانین ساخت روفگاردن شامل مدرن، کلاسیک و سنتی هستند. برای انتخاب سبک مناسب ساخت روفگاردن در تهران، لازم است عوامل متعددی مورد توجه قرار گیرند، از جمله:
- سلیقه و خواست کارفرما
- سبک معماری ساختمان و هماهنگی آن با طراحی روفگاردن
- شرایط اقلیمی و میزان تابش آفتاب، باد و بارندگی
- ترندها و گرایشهای روز طراحی منظر و معماری
- نوع کاربری روفگاردن (تفریحی، خانوادگی، تجاری، خصوصی و غیره)
- و سایر عوامل مؤثر مانند بودجه، نگهداری و محدودیتهای سازهای
مراحل ساخت روف گاردن
مرحله اول: زیرسازی
زیرسازی روفگاردن شامل کرومبندی و سپس ایزولاسیون است. کرومبندی با هدف هدایت آب باران به سمت چاه تخلیه و همچنین استفاده بهینه از آب برای آبیاری گیاهان انجام میشود. جنس لایه ایزولاسیون بسته به اقلیم و شرایط آبوهوایی منطقه متفاوت است و میتواند از ایزوگام یا ورقهای عایق مخصوص تشکیل شود.

بخشی از زیرسازی به زهکشی مربوط میشود که شامل این موارد است:
- عایق پرایمری
- عایق ضد ریشه
- صافی برای جلوگیری از عبور ماسه و خاک
- زهکش
- پوشش های گیاهی
- لایه مش
- لایه محافظ
مرحله دوم: اجرای تأسیسات
در این مرحله، بر اساس بخشهایی که در طراحی روفگاردن پیشبینی شدهاند، تأسیسات مورد نیاز شامل لولهکشی آب، مسیر عبور کابلهای برق و سایر زیرساختهای فنی اجرا میشود. این مرحله اهمیت زیادی دارد، زیرا عملکرد صحیح سیستم آبیاری، روشنایی و سایر تجهیزات به دقت اجرای تأسیسات بستگی دارد.
مرحله سوم: اجرای باکسهای گل و کاشت گیاهان
مطابق با طرح نهایی روفگاردن، محل دقیق باکسها، گلدانها و گونههای گیاهی مشخص میشود. در این مرحله، نصب باکسهای گل، پایهها و آویزهای مورد نیاز انجام شده و بستر مناسب برای کاشت گیاهان فراهم میگردد.
مرحله چهارم: نصب ورقهای پانچ و ترمووود
در بخشهایی از روفگاردن که لازم است آب از کف عبور کرده و به سمت چاه هدایت شود، از ورقهای پانچ استفاده میشود تا زهکشی بهدرستی انجام گیرد. همچنین در قسمتهایی که برای نصب مبلمان، آلاچیق یا محل استراحت در نظر گرفته شدهاند، از چوب ترمووود بهعنوان کفپوش مقاوم و زیبا استفاده میشود.
ویژگیهای روف گاردن مدرن
روفگاردنهای مدرن معمولاً بر پایهی سادگی و مینیمالیسم طراحی میشوند.
در این سبک، خطوط صاف و مستقیم نقش اصلی را دارند و فرمهای منحنی یا قوسی کمتر مورد استفاده قرار میگیرند.
مصالحی مانند بتن، فلز و شیشه در اجرای روفگاردن مدرن کاربرد فراوانی دارند و جلوهای صنعتی و امروزی به فضا میبخشند.
همچنین، استفاده از المانها و احجام سهبعدی با فرمهای هندسی و غیرطبیعی از ویژگیهای بارز این سبک است.
در بخش پوشش گیاهی، معمولاً از گیاهان کمپشت، منظم و با ترکیب رنگی محدود استفاده میشود تا هماهنگی میان طبیعت و طراحی مدرن حفظ گردد.

ویژگیهای روف گاردن کلاسیک
برای طراحی روف گاردن به سبک کلاسیک، باید اصول طراحی کلاسیک را که ریشه در معماری یونان و روم دارد، در نظر داشته باشیم:
- خطوط مستقیم، زاویههای راست و دایرهها
- تناسبات
- نظم، تقارن و تعادل
- تکرار
- پالت رنگی محدود
خلاصه قوانین ساخت روف گاردن در تهران
بر اساس ضوابط شهرداری تهران، اجرای روفگاردن میتواند مزایای قابل توجهی از نظر افزایش سطح زیربنا و امتیازات ساختمانی به همراه داشته باشد:
- با اجرای هر متر مربع فضای سبز گسترده در روفگاردن، یک مترمربع به سطح مجاز بنا افزوده میشود.
- در صورت اجرای فضای سبز نیمهفشرده، به ازای هر متر مربع فضای سبز، دو مترمربع به سطح مجاز اضافه خواهد شد.
- و در حالت فضای سبز فشرده، برای هر مترمربع فضای اجرا شده، سه مترمربع افزایش در سطح مجاز ساختمان در نظر گرفته میشود.
همچنین طبق برنامههای آتی شهرداری تهران، تخصیص بخشی از مساحت زمین به فضای سبز، بهویژه در بام ساختمانها، الزامی خواهد بود.
به منظور تشویق سازندگان به اجرای بام سبز، امکان کاهش پنج متر از فضای باز ساختمانی هر واحد وجود دارد، مشروط بر اینکه حداقل سه برابر آن مساحت، فضای سبز در بام ساختمان ایجاد شود.
نکاتی که بهتر است در اجرای روف گاردن به آنها توجه کنید:
- برای افزایش زیبایی و جذابیت بصری فضا، توجه به نورپردازی در ساخت روفگاردن تهران اهمیت ویژهای دارد.
- نور مناسب میتواند جلوهی گیاهان، مسیرها و مبلمان را دوچندان کرده و فضایی دلانگیز در شب ایجاد کند.
- استفاده از رنگ نیز نقش مؤثری در ارتقای جلوهی روفگاردن دارد، اما باید توجه داشت که بهکارگیری بیش از سه رنگ اصلی موجب شلوغی و از بین رفتن هماهنگی بصری میشود، بنابراین ترکیب رنگها باید هوشمندانه و متعادل انتخاب شود.
- برای کفسازی روفگاردن، انتخاب کفپوشی متناسب با بودجه، سبک طراحی و شرایط آب و هوایی تهران ضروری است، چراکه این بخش علاوه بر دوام، در ایجاد حس گرما و زیبایی فضا تأثیر چشمگیری دارد.
- همچنین در طراحی و ساخت روفگاردن، توصیه میشود از گیاهان گلدار و رنگارنگ استفاده شود تا فضا طراوت، سرزندگی و پویایی بیشتری پیدا کند.
سخن آخر
قوانین اول تا چهارم مربوط به ساختمانهای موجود است؛ یعنی ساختمانهایی که پروانه ساخت یا پایانکار خود را پیش از درخواست اجرای بام سبز دریافت کردهاند. اجرای این قوانین در چنین ساختمانهایی مشروط به تأیید شرایط اجرایی، سازهای و ضوابط شهرداری خواهد بود.
در صورتی که سازه ساختمان بهطور کامل با الزامات فنی مطابقت نداشته باشد اما مالک اقدام به ساخت روفگاردن کند، تنها در صورتی میتواند از مزایا و تسهیلات تشویقی شهرداری بهرهمند شود که تمامی استانداردها، ضوابط و دستورالعملهای مربوط به ساخت بام سبز را بهطور کامل رعایت کرده باشد.
برای دریافت مشاوره تخصصی و حرفهای در زمینه طراحی ساختمان و اخذ مجوزها با کارشناسان ما در آتلیه کارشیو دیار در ارتباط باشید: