برگه استحکام بنا عمدتا زمانی استفاده می‌شود که قصد دارید کاربری یک ساختمان را تغییر دهید. مثلا زمانی که می‌خواهید کاربری ملک خود را از مسکونی به تجاری تغییر دهید. در این حالت لازم است بتوانید برگه استحکام بنا خود را دریافت کنید. این برگه تایید می‌کند که بنای شما برای این کاربری جدید مناسب است.
اما گاهی اوقات برگه استحکام بنا برای دریافت پایان کار هم لازم است. مثلا زمانی که شما یک طبقه به ساختمان خود اضافه کرده‌اید باید یک مهندس ذی صلاح استحکام بنای شما را تایید کند.
به طور کلی شهرداری مالکان را ملزم به اخذ برگه استحکام بنا در صورت ایجاد هر گونه تغییر و تخریب در ساختمان کرده است. در صورتی که به دلیل عدم استحکام کافی، حادثه‌ای در یک ساختمان رخ دهد، مهندسی که برگه استحکام بنا را صادر کرده است، مسئول این حادثه است.
اهمیت برگه استحکام بنا
از آنجایی که مهندسی که برگه استحکام بنا را امضا می‌کند در جریان کل امور مربوط به سازه و … نیست، کاری پرریسک‌تر از مهندس ناظر بر عهده دارد. مهندس ناظر از ابتدا در جریان روند کار بوده و ضعف‌های کار را می‌شناسد. بنابراین تنها مهندسان خبره باید این اقدام را انجام دهند تا در ادامه هیچ کس از این مسئله متضرر نشود.
در ادامه می‌توانید فایل PDF برگه استحکام بنای ساختمان را دانلود کنید.
در چه مواردی نیاز به اخذ برگه استحکام بنا هست؟
اگر شما مالک ساختمانی هستید که نمی‌دانید برای تغییرات آن لازم است برگه استحکام بنا دریافت کنید یا نه، در ادامه به این مطلب خواهیم پرداخت. به طور کلی مالک در موارد زیر باید با تهیه مدارک و پرداخت تعرفه نظارت، اقدام به گرفتن استحکام بنا کند:
- برای دریافت پایان کار املاک قدیمی و فاقد گواهی پایان کار
- در صورت تغییر کاربری ملک از مسکونی به تجاری یا اداری، مسکونی به کارگاه یا حتی مسکونی به آموزشی و به طور کلی هر گونه تغییر کاربری
- اضافه اشکوب، اضافه و توسعه بنا یا حتی حذف طبقه و کسر بنا
- در صورت ایجاد تغییرات داخلی در بنا در حین بازسازی مثل جابجایی دیوارها یا حذف ستون‌ها
- گرفتن مجوز برای تاسیس مهد کودک، خانه، مدرسه، خانه سالمندان، آموزشگاه، باشگاه و مکان ورزشی
- تعویض، انصراف یا فوت مهندس ناظر
- منطبق نبودن وضع موجود با نقشه‌های مصوب سازه
- تمدید یا باطل کردن پروانه ساخت بنا
- در صورتی که قسمتی از بنای قدیمی ریزش کرده و تخریب شود
مدارک مورد نیاز برای دریافت برگه استحکام بنا
برای دریافت برگه استحکام بنا، مالک باید مدارک زیر را به مهندس ناظر تحویل دهد تا مهندس ناظر به بررسی مدارک و تشکیل پرونده بپردازد. این مدارک عبارتند از:
- کپی سند ملک
- کپی مدارک شناسایی مالک، پیمانکار رسمی یا نماینده قانونی
- گواهی پیشین پایان کار ملک مورد نظر
- تصاویری از وضعیت فعلی ساختمان
مراحل اخذ برگه استحکام بنا
همانطور که پیشتر اشاره کردیم برای دریافت گواهی پایان کار برخی ساختمان‌ها لازم است برگه استحکام بنا تهیه کنید. این برگه زمانی اعتبار دارد که یک مهندس صاحب صلاحیت آن را امضا کند. در ادامه به بررسی مراحل اخذ برگه استحکام بنا خواهیم پرداخت:
- در مرحله اول باید از یک مهندس دارای پروانه نظام مهندسی در صلاحیت طراحی و نظارت بخواهیم که از ساختمان مورد نظر بازدید کند.
- پس از این که مهندس ناظر، از ساختمان بازدید کرد باید مدارکی که برای دریافت برگه استحکام بنا لازم است و در قسمت قبل گفتیم را در اختیار مهندس ناظر قرار دهیم. مهندس ناظر، پرونده ملک مورد نظر را تشکیل داده تا طبق بازدیدی که انجام داده به تهیه گزارش بپردازد. این گزارش باید در دفاتر خدمات الکترونیک ثبت گردد.
- بعد از طی کردن مراحلی که گفتیم مهندس ناظر برگه استحکام بنا را دریافت و سپس این برگه در دفاتر اسناد رسمی توسط مالک یا نماینده قانونی او امضا می‌شود.
- در این مرحله پس از مهر و امضای مهندس ناظر، در صورتی که ساختمان نیاز به مقاوم سازی داشته باشد به این کار پرداخته می‌شود. گزارش کار انجام شده در این مرحله نیز توسط مهندس ناظر تهیه و به همراه برگه استحکام بنا، در دفتر خدمات الکترونیک ثبت می‌گردد.
- مالیات بر ارزش افزوده توسط شهرداری منطقه مشخص و توسط مالک پرداخت می‌گردد.
- پس از انجام تمامی مراحل گفته شده در انتها مهندس ناظر، برگه استحکام بنا را به مالک می‌دهد و پس از آن مالک می‌تواند کاری که برای آن برگه استحکام بنا گرفته است را انجام دهد.
دریافت برگه استحکام بنا یکی از موارد مهمی است که در بحث ضوابط شهرسازی باید نسبت به آن آگاه باشید. برگه استحکام بنا باید توسط مهندس ناظر و مالک ساختمان یا نماینده قانونی وی در دفاتر اسناد رسمی به صورت محضری ثبت شود.
وظایف مهندس ناظر درباره برگه استحکام بنا
اولین مورد که پیشتر هم به آن پرداختیم این است که مهندسی که استحکام بنا را تایید می‌کند باید دارای پروانه نظام مهندسی صلاحیت طراحی و نظارت باشد. پس از آن وظایفی که این مهندس عمران برعهده دارد شامل موارد زیر است:
- لازم است تا مهندس ناظر برای بازدید ملک و تهیه گزارش به محل مورد نظر برود. هزینه این بازدید نیز با توافق ضمنی بین مالک و مهندس ساختمان پرداخت می‌شود.
- بررسی مدارک و مستندات موجود ملک مانند نقشه‌های وضع فعلی توسط مهندس مربوطه انجام می‌گیرد. در صورت نیاز به انجام آزمایش، لازم است تا به مالک اطلاع داده شود.
- بازدید و بررسی دقیق مناطق پرخطر مانند محل پله‌های موجود در ملک، محل خروج آب باران از ساختمان پشت بام و کلیه قسمت‌هایی که دیوار و سقف دچار ترک، شکستگی یا ریزش هستند.
- بررسی وضعیت در و پنجره‌ها، پله‌ها، نرده‌ها و جان‌پناه‌های ملک مورد نظر
- بازدید دقیق از نرده‌های حفاظ، سیم‌های برق، لوله‌های آب و گاز
- بررسی دقیق نمای ساختمان، سنگ‌های مورد استفاده در سازه مانند سنگ درپوش دیواره بام و محکم کردن آن
مهندس ناظر پس از امضای برگه استحکام بنا چه مسئولیت‌هایی دارد؟
پس از صدور برگه استحکام بنا مهندس ناظر این مسئولیت‌ها را بر عهده خواهد داشت:
- در برگه استحکام بنا مهندس ناظر استحکام ساختمان را تایید می‌کند. یعنی در صورتی که حادثه‌ای در آن ساختمان رخ دهد حداقل پنجاه درصد خسارات وارده تقصیر مهندس ناظر خواهد بود. این در حالی است که در شرایط معمول سهم مهندس ناظر کمتر از نصف این مقدار، یعنی 25 درصد سهم است.
- اگر اتفاقی مانند نشست یا ریزش دیوار و به طور کلی حوادثی که ناشی از عدم استحکام سازه به علت تغییر پیش آمده در آن رخ دهد، مهندس ناظری که برگه استحکام بنا را امضا کرده مسئول این اتفاق است.
تعهدات مندرج در برگه استحکام بنا
تعهداتی که در ادامه مطرح می‌کنیم در برگه استحکام بنا آورده شده است.
تعهدات مهندس معمار
- بازدید از محل ملک، پیش از شروع به طراحی و تطبیق موقعیت و ابعاد ملک با فرم دستور نقشه صادره
- رعایت تعهدنامه 18 ماده‌ای ارائه شده از سوی امور مهندسین ناظر
- همکاری لازم با مهندس محاسب در خصوص تطبیق نقشه‌های معماری با نقشه‌های محاسباتی، رعایت شرح خدمات مهندسین معمار طبق مصوبه وزارت مسکن و شهرسازی
تعهدات مهندس محاسب
- بازدید از محل ملک قبل از انجام محاسبات و تطبیق موقعیت و ابعاد ملک با نقشه‌های معماری مصوب
- ذکر مقاومت خاک، نوع آهن آلات مصرفی و ابعاد جوش مورد نیاز در نقشه‌های ارائه شده
- تعیین محل‌های قابل استفاده جهت حفر چاه روی پلان فونداسیون
- رعایت کلیه آیین نامه‌ها، استانداردها و مقررات ملی ساختمان در محاسبات، رعایت کامل شرح خدمات مهندسین محاسب طبق مصوبه وزارت مسکن و شهرسازی
تعهدات مهندس طراح تاسیسات مکانیک و برق
- بازدید از محل و تطبیق موقعیت و ابعاد ملک با نقشه‌های معماری مصوب، سازه و تاسیسات
- رعایت کلیه آیین نامه‌ها، استانداردها و مقررات ملی ساختمان رعایت کامل شرح خدمات مهندسین برق و تاسیسات طبق مصوبه وزارت مسکن و شهرسازی
تعهدات مهندس ناظر
- اعمال نظارت مستمر در هنگام تخریب، گودبرداری و اجرا عملیات ساختمانی مطابق با نقشه‌های مصوب و پروانه ساختمانی صادره
- ارائه گزارش به موقع از کلیه مراحل ساختمانی به شهرداری منطقه به خصوص از مراحل: اتمام آرماتوربندی فونداسیون (قبل از بتن ریزی). اتمام اسکلت بندی ساختمان پوشش هر سقف قبل از بتن ریزی، اتمام سفت کاری، اتمام تاسیسات، اتمام نازک کاری و پایان کار
- ارائه گزارش به موقع به شهرداری منطقه در صورت عدم رعایت مفاد پروانه و نقشه‌های مصوب و عدم رعایت مسائل ایمنی از سوی کارفرما (حداکثر ظرف مدت 72 ساعت)
تبصره: چنانچه در هنگام کنترل ساختمان توسط شهرداری تخلفی ملاحظه شود که قبلا توسط مهندس گزارش نشده باشد، شهرداری مجاز است از ادامه همکاری با ناظر مربوطه خودداری نماید. - در صورت انصراف از ادامه نظارت ضمن ذکر علت و ارائه گزارش کامل از عملیات ساختمانی به شهرداری منطقه مربوطه، تا معرفی رسمی ناظر جدید (با موافقت دفتر امور مهندسین ناظر) مسئولیت نظارت کماکان به عهده ناظر اولیه خواهد بود.
تعهدات مهندسان ناظر تاسیسات مکانیک و برق
- کنترل کیفیت لوازم و مصالح و تجهیزات تاسیسات برقی و مکانیکی
- بازدید و برنامه ریزی سیستم‌های مختلف زیر کار تاسیساتی و کنترل و تست آن‌ها
- بازدید و کنترل کلیه سیستم‌های روکار موتورخانه و سایر تجهیزات و تاسیسات روکار دیگر در پروژه
- راه اندازی سیستم‌های مختلف تاسیساتی و کنترل دستورالعمل راهبردی و نگهداری و ارائه آن
- ارائه گزارش به موقع به شهرداری منطقه
- ارائه گزارش در صورت عدم رعایت مفاد پروانه و نقشه‌های مصوب
تعهدات کارفرما
- عدم دخالت و عدم ارائه طریق در طراحی معماری و محاسباتی (از نظر ضوابط شهرسازی و مقررات)
- انجام کلیه عملیات ساختمانی از شروع تا اتمام با اطلاع و تعهد نظارت مهندس ناظر مربوط و مطابق با مفاد پروانه ساختمانی و نقشه‌های تصویبی و خودداری از انجام هر گونه عملیات غیرمجاز
- اخذ مجوز شروع عملیات ساختمانی از مهندس ناظر و ارائه آن به منطقه قبل از آغاز عملیات کارگاهی
- تامین کلیه وسایل ایمنی کارگاه مطابق با نظر مهندس ناظر مربوطه و پیش‌بینی‌های لازم در زمان عقد قرارداد با پیمان کاران در این زمینه و قبول مسئولیت حوادث ناشی از عدم رعایت آن
- بکارگیری اکیپ‌های فنی و تخصصی در کلیه مراحل ساختمانی
تعرفه مهندس ناظر برای استحکام بنا
تعرفه خاصی برای مهندسین ناظری که برگه استحکام بنا را امضا می‌کنند وجود ندارد و این مبلغ توافقی است.
